Şirketler Hukuku: Ticari Sözleşmeler, Tedarik İlişkileri, Alacak Yönetimi
Antalya, Türkiye’nin en dinamik ticaret, turizm ve inşaat merkezlerinden biri olması nedeniyle şirketler hukuku alanında en yoğun ihtiyacın bulunduğu şehirlerden biridir. Turizm sezonunun hızlı temposu, inşaat sektörünün sürekli büyümesi, uluslararası ticaret hacminin artması ve şehirde faaliyet gösteren yabancı sermayeli şirketlerin çoğalması; ticari sözleşmeler, alacak yönetimi ve ticari uyuşmazlıkların profesyonel şekilde yönetilmesini zorunlu hale getirmiştir. Amioglu Hukuk Bürosu olarak Antalya’da faaliyet gösteren şirketlerin ticari süreçlerini hukuki açıdan güvence altına almak için uzun yıllara dayanan deneyimimizle kapsamlı bir rehber hazırladık.
Şirketler hukuku yalnızca şirket kuruluş işlemlerinden ibaret değildir; şirketin tüm ticari hayatını kapsayan, sözleşmelerden alacak yönetimine, risk analizinden tahsilat süreçlerine kadar uzanan geniş bir alandır. Antalya’da özellikle turizm, otelcilik, taşımacılık, inşaat, gayrimenkul, yazılım ve dış ticaret sektörlerinde faaliyet gösteren şirketlerin karşılaştığı hukuki sorunlar, şehir ekonomisinin yapısı gereği daha karmaşık hale gelebilmektedir.
Ticari ilişkilerin temelini sözleşmeler oluşturur. Sözleşme hazırlanmadığı veya eksik hazırlandığı durumlarda küçük bir ihmal bile şirket için ciddi maddi kayıplara yol açabilir. Antalya’da en çok kullanılan ticari sözleşme türleri arasında tedarik sözleşmeleri, hizmet sözleşmeleri, taşeron sözleşmeleri, turizm işletmeleri için kontratlar, franchise sözleşmeleri, araç kiralama anlaşmaları, yazılım geliştirme anlaşmaları, inşaat taahhüt sözleşmeleri ve ticari ortaklık protokolleri yer almaktadır.
Tedarik sözleşmeleri, özellikle otellerde, restoranlarda, tekstil firmalarında, gıda işletmelerinde, lojistik şirketlerinde ve inşaat firmalarında kritik rol oynar. Antalya’da turizm sezonu yaklaşırken yapılan tedarik anlaşmaları, piyasadaki fiyat dalgalanmaları nedeniyle sık sık uyuşmazlığa neden olmaktadır. Bu nedenle tedarik sözleşmelerinde teslimat şartları, kalite kriterleri, fiyat değişikliği hükümleri, gecikme cezaları ve cayma şartları çok net şekilde belirlenmelidir.
Hizmet sözleşmeleri ise yazılım firmaları, reklam ajansları, danışmanlık şirketleri, bakım–onarım hizmeti veren işletmeler, taşımacılık firmaları ve temizlik şirketleri tarafından yoğun şekilde kullanılmaktadır. Hizmet sözleşmelerinin en önemli unsurları; hizmetin kapsamı, süresi, ücret, sorumluluk sınırları, gizlilik, veri koruma ve sözleşmenin fesih şartlarıdır. Antalya’da özellikle yabancı şirketlere hizmet veren işletmelerde veri koruma (KVKK) maddeleri büyük önem taşır.
Turizm sektörünün merkezi olan Antalya’da otel sözleşmeleri ve turizm hizmeti anlaşmaları geniş bir hukuki çerçeve gerektirir. Tur operatörleri, seyahat acenteleri, oteller, araç kiralama firmaları ve transfer şirketleri arasındaki sözleşmeler genellikle yüksek hacimli olduğu için risk yönetimi kritik hale gelir. Oda bloğu anlaşmaları, erken rezervasyon kontratları, tur satış yetkisi sözleşmeleri ve komisyon anlaşmaları en sık karşılaşılan sözleşme türleridir.
İnşaat sektöründe ise taşeron sözleşmeleri, inşaat taahhüt sözleşmeleri ve yapı denetim anlaşmaları başlıca hukuki belgelerdir. Antalya’da hem konut hem turistik yapı inşaatları yoğun olduğu için, iş gecikmeleri, imalat hataları, hakediş ödemeleri ve sözleşme cezaları sık uyuşmazlık doğurur. Bu nedenle inşaat sözleşmelerinde teknik şartnamelerin, ceza hükümlerinin ve ödeme planlarının açıkça belirtilmesi hayati önem taşır.
Şirketler için en kritik konulardan biri de alacak yönetimidir. Ticari hayatta en büyük risk, faturaların ödenmemesi veya gecikmesidir. Antalya’da özellikle turizm ve inşaat sektörlerinde yaşanan piyasa dalgalanmaları nedeniyle birçok şirket tahsilat sorunu yaşamaktadır. Alacak yönetimi; sözleşme hazırlığı, teminat alınması, vadeli satış kontrolü, cari hesap yönetimi, ihtar süreçleri ve icra takibi gibi aşamaları içerir.
Ticari alacaklarda teminat yapıları, şirketi korumanın en etkin yollarından biridir. En sık kullanılan teminat türleri:
- Teminat senedi
- Çek–senet
- Banka teminat mektubu
- Kefalet sözleşmesi
- Rehin ve ipotek
Özellikle turizm sezonunda yapılan yüksek hacimli satışlarda teminatsız işlem yapılması şirketin tüm finansal yapısını riske atabilir. Amioglu Hukuk Bürosu olarak şirketlere vadeli satışlarda mutlaka teminat alınmasını öneriyoruz.
Alacak geciktiğinde ilk adım ihtarnamedir. İhtarname, borçluya resmi olarak ödeme çağrısı yapılmasıdır. Antalya’da birçok şirket, ihtarname gönderilmesi gerektiğini bilmediği için tahsilat sürecini geciktirir. İhtarname gönderildikten sonra alacak ödenmezse icra takibi başlatılır.
İcra takibi ticari alacakların tahsilinde en etkili yöntemdir. Antalya icra müdürlükleri yoğun çalışmasına rağmen ticari dosyalar hızlı işleme alınmaktadır. İcra takibinden sonra borçlu itiraz ederse alacaklı itirazın iptali veya itirazın kaldırılması davası açabilir.
Şirketler için bir diğer önemli süreç arabuluculuktur. 2023 sonrası dönemde ticari uyuşmazlıklarda arabuluculuk zorunlu hale gelmiştir. Antalya’da ticari arabuluculuk görüşmeleri genellikle 2–3 hafta içinde sonuçlanır. Uzlaşma sağlanırsa süreç sona erer; sağlanmazsa dava açılabilir. Arabuluculuk tutanakları mahkeme kararı niteliğinde olduğu için icra edilebilir.
Ticaret hayatında sık karşılaşılan bir diğer sorun sözleşmenin ihlalidir. Hizmet süresinin gecikmesi, ayıplı iş teslimi, teslimat aksaklıkları, ödeme gecikmesi veya taahhüdün yerine getirilmemesi durumunda şirketlerin zarar görmemesi için sözleşme cezaları (cezai şart) önemlidir. Antalya’daki şirketlerde cezai şart hükümleri genellikle eksik düzenlendiği için uyuşmazlıklar büyüyebilmektedir.
Cari hesap uyuşmazlıkları da şirketler arasında en sık görülen dava türlerinden biridir. Taraflar uzun süre boyunca borç–alacak ilişkisi içinde olduklarında, cari hesap özeti imzalanmadığı takdirde hesap bakiyesi tartışmalı hale gelir. Bu nedenle cari hesap özetlerinin düzenli tutulması gerekir.
Antalya’da çok sayıda yabancı sermayeli şirket faaliyet göstermektedir. Alman, Rus, İngiliz, Ukraynalı ve İskandinav şirketlerin Antalya’da kurduğu işletmelerde en sık yaşanan hukuki sorunlar:
- Hatalı sözleşme tercümeleri
- KVKK uyumsuzlukları
- Yabancı ortaklık protokollerinin eksik hazırlanması
- Sözleşme fesih ihtilafları
Bu nedenle yabancı şirketlerle yapılan sözleşmelerde hem Türk hukuku hem de uluslararası mevzuat dikkate alınmalıdır.
Bir diğer önemli alan şirket içi yönetim yapılarıdır. Limited ve anonim şirketlerde ortakların hakları, yükümlülükleri, temsil yetkileri, kar payı dağıtımı ve hisse devri süreçleri mutlaka yazılı protokollerle belirlenmelidir. Antalya’da aile şirketlerinde, ortaklar arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle birçok şirketin faaliyeti aksamaktadır.
Hisse devri şirketlerin en kritik süreçlerinden biridir. Yanlış devir işlemleri, şirket borçlarından sorumluluk yaratabilir. Bu nedenle hisse devir sözleşmeleri mutlaka profesyonelce hazırlanmalıdır.
Sonuç olarak şirketler hukuku, yalnızca bir hukuki alan değil, şirketlerin sürdürülebilirliği için temel bir güvenlik mekanizmasıdır. Antalya’nın turizm, inşaat ve ticaret alanındaki hızlı yapısı; şirketlerin sözleşme, alacak yönetimi ve risk analizi süreçlerini profesyonel şekilde yürütmesini zorunlu kılmaktadır. Amioglu Hukuk Bürosu olarak Antalya’da faaliyet gösteren şirketlerin hukuki risklerini minimize eden, ticari ilişkilerini güvence altına alan ve tahsilat süreçlerini hızlandıran kapsamlı hukuk hizmetleri sunmaktayız.
